از چای سبز به عنوان یکی از سالم ‌ترین نوشیدنی های روی زمین نام می برند! این چای سرشار از آنتی اکسیدان‌ است که خواص بسیاری مثل بهبود عملکرد مغز، چربی سوزی، محافظت در برابر سرطان، کاهش خطر بیماری های قلبی و ... دارد؛ حتی ممکن است خواص بالقوه دیگری هم داشته باشد.

در این مطلب، به 10 خاصیت چای سبز می پردازیم:

1. ترکیبات زیست فعال:

چای سرشار از پلی فنول است؛ پلی فنول ها ترکیبات طبیعی ای هستند که خواص بسیاری مانند کاهش التهاب، کمک به مقابله با سرطان و ... دارند.

همچنین، چای سبز حاوی کاتچینی به نام اپیگالوکاتچین-3-گالات (EGCG) است؛ کاتچین ها، آنتی اکسیدان های طبیعی هستند که خواص بسیاری دارند. آنها تشکیل رادیکال های آزاد در بدن را کاهش می دهند و در نتیجه، از آسیب سلول ها و مولکول ها جلوگیری می کنند. رادیکال های آزاد در بروز پیری و بسیاری از بیماری ها نقش دارند.

ترکیب EGCG یکی از قوی ترین ترکیبات چای سبز است. در تحقیقی، تأثیر این ترکیب در درمان بیماری های مختلف را بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند که این کاتچین یکی از ترکیبات مهمی است که منجر به خواص دارویی چای سبز می شود.

این چای دارای مقدار کمی مواد معدنی نیز است که برای سلامتی مفید هستند.

سعی کنید از چای سبز با کیفیت بالا استفاده کنید چون برخی از انواع چای سبز که کیفیت پایینی دارند، ممکن است مقدار زیادی فلوراید داشته باشند؛ البته حتی اگر چای سبز با کیفیت کمتری هم انتخاب کنید، فواید آن بیشتر از ضررش است.

2. بهبود عملکرد مغز:

چای سبز فقط شما را هوشیار نگه نمی دارد، بلکه می تواند به تقویت عملکرد مغز نیز کمک کند. ماده فعال اصلی آن یعنی کافئین، یک محرک شناخته شده است. محتوای کافئین چای سبز به اندازه‌ قهوه نیست اما میزان آن انقدر هست که تأثیرگذار باشد؛ البته بدون ایجاد اثرات عصبی مرتبط با مصرف زیاد کافئین!

کافئین از طریق مسدود کردن یک انتقال دهنده عصبیِ مهاری به نام آدنوزین، بر مغز اثر می گذارد. به این طریق، شلیک نورون ها و غلظت انتقال دهنده های عصبی مانند دوپامین و نوراپی نفرین را افزایش می دهد. تحقیقات همواره نشان داده اند که این ماده می تواند جنبه های مختلف عملکرد مغز مثل خلق و خو، هوشیاری، زمان عکس العمل و حافظه را بهبود دهد.

کافئین تنها ترکیب تقویت کننده‌ مغز در چای سبز نیست؛ این چای حاوی آمینو اسید اِل-تئانین نیز هست که می تواند از سد خونی- مغزی عبور کند. اِل-تئانین فعالیت انتقال دهنده‌ عصبیِ مهاری گابا را که ضداضطراب است، افزایش می دهد. همچنین، به افزایش دوپامین و تولید امواج آلفا در مغز کمک می کند.

مطالعات نشان می دهند که کافئین و اِل-تئانین می توانند اثر سینرژیکی (هم افزایی) داشته باشند؛ یعنی ترکیب این دو تأثیر قوی و ویژه ای بر بهبود عملکرد مغز دارد.

چای سبز به دلیل وجود اِل-تئانین و مقدار کمی کافئین، ممکن است به شما یک حس سرخوشی بسیار ملایم و متفاوت نسبت به قهوه بدهد. افراد بسیاری می گویند وقتی چای سبز می نوشند، نسبت به زمانی که قهوه می نوشند، انرژی پایدارتری دارند و بسیار خلاق ‌تر هستند.

3. افزایش چربی سوزی:

به فهرست مواد تشکیل دهنده‌ یک مکمل چربی سوز نگاه کنید، به احتمال زیاد چای سبز هم در این فهرست هست! دلیل آن این است که براساس تحقیقات، چای سبز می تواند چربی سوزی را افزایش دهد و سرعت سوخت و ساز را بالا ببرد.

در مطالعه ‌ای روی 10 مرد سالم، مصرف عصاره چای سبز، تعداد کالری های سوزانده شده را تا 4 درصد افزایش داد. در تحقیق دیگری روی 12 مرد سالم، اکسیداسیون چربی در افرادی که عصاره چای سبز مصرف کرده بودند، در مقایسه با افرادی که دارونما مصرف کردند، تا 17% افزایش پیدا کرد. اما برخی مطالعات هیچ افزایشی در سوخت وساز نشان نمی دهند! بنابراین، این اثر ممکن است به فرد و چگونگی شرایط مطالعه بستگی داشته باشد.

همچنین، کافئین می تواند با به حرکت درآوردن اسیدهای چرب از بافت چربی و در دسترس قرار دادن آنها برای استفاده به عنوان انرژی، عملکرد بدن را بهبود دهد. دو مطالعه‌ گزارش دادند که کافئین می تواند عملکرد بدنی را تا تقریباً 11 - 12 درصد افزایش دهد.

4. آنتی اکسیدان ها و کاهش خطر ابتلا به برخی سرطان ها:

سرطان، یکی از شایع ترین علل مرگ در جهان است و از طریق رشد کنترل نشده‌ سلول ها ایجاد می شود. تحقیقات نشان داده ‌اند که آسیب های اکسیداتیو می توانند منجر به التهاب مزمن و در نتیجه، منجر به بیماری های مزمن از جمله سرطان ها شوند. آنتی اکسیدان ها در برابر آسیب های اکسیداتیو از سلول ها محافظت می کنند.

چای سبز منبع عالی آنتی اکسیدان ‌های قوی است. براساس تحقیقات، ترکیبات چای سبز خطر ابتلا به سرطان را کاهش می دهند. از جمله این تحقیقات می توان به موارد ذیل اشاره کرد:

- سرطان پستان: بررسی جامع مطالعات مشاهده ای نشان داد که خطر پیشرفت سرطان پستان، یکی از شایع ترین سرطان ها در زنان، در زنانی که بیشترین میزان چای سبز را می نوشند، تقریباً 20-30 درصد کمتر است.

- سرطان پروستات: در مطالعه ‌ای مشاهده شد که خطر ابتلا به سرطان پروستات پیشرفته در مردانی که چای سبز می نوشند، کمتر است.  

- سرطان کلورکتال (روده بزرگ): تجزیه و تحلیل 29 مطالعه نشان داد که احتمال پیشرفت سرطان روده بزرگ در افرادی که چای سبز می نوشند، حدود 42 درصد کمتر است.  

مطالعات مشاهده‌ ای بسیاری نشان می دهند که احتمال پیشرفت چندین نوع سرطان در افرادی که چای سبز می نوشند کمتر است اما برای تأیید آن، باید تحقیقات بیشتری انجام شود.

برای اینکه بیشتر از خواص این چای بهره مند شوید، به چای خود شیر اضافه نکنید؛ در برخی مطالعات آمده است که این کار می تواند ارزش آنتی اکسیدانی برخی از چای ها را کاهش دهد.

5. محافظت از مغز در برابر پیری:

چای سبز نه تنها می تواند عملکرد مغز را در مدت کوتاهی بهبود دهد، بلکه می تواند با افزایش سن از مغزتان محافظت کند. بیماری آلزایمر یک بیماری نورودژنراتیو شایع (تخریب کننده عصب) و شایع ترین علت زوال عقل در افراد مسن است. بیماری پارکینسون یکی دیگر از بیماری های نورودژنراتیو شایع و مربوط به مرگ نورون های تولیدکننده دوپامین در مغز است.

چندین مطالعه نشان می دهند که ترکیبات کاتچین موجود در چای سبز، در آزمایش ها و مدل های حیوانی، از نورون ها محافظت می کنند که احتمالاً می تواند خطر زوال عقل را کاهش دهد.

6. کاهش بوی بد دهان:

کاتچین های موجود در چای سبز برای بهداشت دهان نیز مفید هستند. مطالعات درون کشتگاهی (در محیط کشت و بیرون از بدن موجود زنده) نشان می دهند که کاتچین ها می توانند رشد باکتری ها را سرکوب کنند که به‌ طور بالقوه خطر عفونت ها را کاهش می دهد.

استرپتوکوکوس موتانس یک باکتری شایع در دهان است که باعث تشکیل پلاک می شود و مهم ترین عامل ایجاد حفره و پوسیدگی دندان است. براساس مطالعات، کاتچین های موجود در چای سبز می توانند در شرایط آزمایشگاه، رشد باکتری های دهان را مهار کنند اما هنوز ثابت نشده که آیا نوشیدن چای سبز هم اثر مشابهی دارد یا خیر! اگرچه، شواهدی وجود دارند که چای سبز بوی بد دهان را کاهش می دهد.

7. کمک به جلوگیری از دیابت نوع 2:

در دهه های اخیر، میزان ابتلا به دیابت نوع 2 در حال افزایش است. در حال حاضر، تقریباً از هر 10 آمریکایی، 1 نفر از این بیماری رنج می برد. سطح قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع 2، بالاست؛ دلیل آن می تواند مقاومت به انسولین یا عدم توانایی تولید انسولین باشد.

مطالعات نشان می ‌دهند که چای سبز حساسیت به انسولین را بهبود داده و سطح قند خون را کاهش می دهد.

در مطالعه ای روی چند فرد ژاپنی مشاهده شد که خطر ابتلا به دیابت نوع 2 در افرادی که چای سبز بیشتری می نوشند، حدود 42% کمتر است.

7 مطالعه با مجموع 286.701 فرد شرکت کننده را بررسی کردند؛ نتیجه نشان داد خطر ابتلا به دیابت در افرادی که چای می نوشند، 18 درصد کمتر است.

8. کمک به جلوگیری از بیماری قلبی – عروقی:

بیماری های قلبی- عروقی مثل بیماری قلبی و سکته مغزی، شایع ترین علت مرگ در سراسر جهان هستند.

مطالعات نشان می دهند چای سبز می تواند برخی از عوامل اصلی که خطر ابتلا به این بیماری ها را افزایش می دهند بهبود دهد، مثلاً بهبود سطح کلسترول کل و کلسترول بد (LDL)! همچنین، چای سبز ظرفیت آنتی اکسیدانی خون را افزایش می دهد؛ این امر از اکسیداسیون ذرات کلسترول بد جلوگیری می کند. اکسیداسیون کلسترول بد بخشی از مسیر منتهی به بیماری قلبی است.

با توجه به موارد فوق، تعجب برانگیز نیست که خطر مرگ ناشی از بیماری قلبی – عروقی در افرادی که چای سبز می نوشند تا 31 درصد کمتر است.  

9- کمک به کاهش وزن:

همان طور که گفته شد چای سبز می تواند سرعت سوخت و ساز را در کوتاه مدت بالا ببرد. پس، طبیعی است که در کاهش وزن به شما کمک کند.

چندین مطالعه نشان می دهند که چای سبز برای کاهش چربی بدن، به خصوص در ناحیه‌ شکم، مفید است. یکی از این مطالعات، یک مطالعه‌ تصادفی کنترل شده روی 240 فرد چاق بود که طی 12 هفته انجام شد. در این مطالعه، درصد چربی بدن، وزن، اندازه دور کمر و چربی شکم در افرادی که در گروه چای سبز بودند، در مقایسه با گروه کنترل، به شدت کاهش پیدا کرد.

با این حال، آمار و ارقام برخی مطالعات، افزایش قابل توجهی در کاهش وزن با چای سبز نشان نمی دهند؛ به همین دلیل، برای تأیید این خاصیت چای سبز، باید تحقیقات بیشتری انجام شود.

10. کمک به افزایش طول عمر:

برخی ترکیبات موجود در چای سبز در برابر سرطان و بیماری قلبی از شما محافظت می کنند. پس، این چای می تواند به طولانی ‌تر شدن عمرتان کمک کند.

در یک تحقیق، محققین بیشتر از 11 سال، روی 40.530 فرد بزرگسال ژاپنی مطالعه کردند. میزان مرگ افرادی که بیشترین میزان چای سبز را نوشیده بودند (5 فنجان در روز یا بیشتر) در طول دوره مطالعه، بسیار کمتر بود.

- مرگ به هر دلیلی: در زنان 23 درصد کمتر، در مردان 12 درصد کمتر

- مرگ به دلیل بیماری قلبی: در زنان 31 درصد کمتر، در مردان 22 درصد کمتر

- مرگ به دلیل سکته مغزی: در زنان 42 درصد کمتر، در مردان 35 درصد کمتر

در مطالعه دیگری روی 14.001 فرد کهنسال ژاپنی مشاهده شد که در طول دوره مطالعه (6 سال)، احتمال مرگ افرادی که بیشترین میزان چای سبز را نوشیده بودند، 76 درصد کمتر بود.

سخن آخر:

چای سبز خواص بالقوه زیادی دارد. برای تجربه یک حس بهتر، کاهش وزن و کاهش خطر ابتلا به بیماری ‌های مزمن، نوشیدن چای سبز را در برنامه روزانه خود قرار دهید.