خواص گیاه خارمریم:
تنظیم قند خون:
استرس اکسیداتیو به طور فزایندهای بر عوامل بیماریزای ناشی از عوارض دیابت دخیل است؛ عواملی که ممکن است یا بهطور مستقیم باعث آسیب سلول بتای پانکراس شوند یا منجر به اختلالات متابولیک شوند که میتواند باعث القاء یا تشدید دیابت شوند. تأثیر ارزشمند مواد مغذی آنتیاکسیدانی بر کنترل گلایسمیک (شاخصی برای سنجش میزان تأثیر غذا بر قند خون) در بیماران دیابتی در مطالعات تجربی و بالینی گزارش شده است. در سال 2006 مطالعهای برای تشخیص اثرات عصاره بذر خارمریم (سیلیمارین) که ویژگیهای آنتیاکسیدانی بر پروفایل گلایسمیک در بیماران دیابتی دارد، طراحی و نتایج آن در مجله Phytotherapy Research منتشر شد. یک آزمایش بالینی تصادفی 4 ماهه بین 51 بیمار مبتلا به دیابت نوع 2 در دو گروه انجام شد. گروه اول (25 نفر) روزانه 3 مرتبه یک عدد قرص 200 میلیگرمی حاوی سیلیمارین به همراه درمان متداول دریافت کردند. گروه دوم (26 نفر) درمان مشابه داشتند اما قرص دارونما به جای سیلیمارین دریافت کردند. بیماران هر ماه ویزیت میشدند و میزان هموگلوبین گلیکوزیله ((HbA(1)c، گلوکز خون ناشتا (FBS)، انسولین، کلسترول کل، LDL و HDL، تریگلیسرید، SGOT و SGPT در شروع و انتهای مطالعه اندازهگیری شدند.SGOT و SGPT، آنزیمهایی که به طور طبیعی در سلولهای کبد و قلب وجود دارند و در صورت آسیب به کبد یا قلب در خون آزاد میشوند. براساس نتایج کاهش قابل توجهی در سطوح هموگلوبین گلیکوزیله، گلوکز خون ناشتا (FBS)، کلسترول کل، LDL، تریگلیسرید، SGOT و SGPT در بیماران درمان شده با سیلیمارین، در مقایسه با دارونما و همچنین مقادیر بدست آمده در ابتدای مطالعه در هر گروه مشاهده شد. در نتیجه درمان با سیلیمارین در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 به مدت 4 ماه تأثیری مفید بر بهبود پروفایل گلایسمیک دارد. نتایج این مطالعه در سال 2006 در مجله Phytotherapy Research منتشر شد.
افزایش شیر مادران:
تغذیه با شیر مادر دارای مزایای سلامتی مهم برای نوزادان و مادران است. اخیراً پیشنهاد شده است که خارمریم (بذر خارمریم) توسط مادران شیرده برای تحریک تولید شیر استفاده شود. اگرچه مکانیسم عملکرد این گیاه دارویی هنوز ناشناخته است. در این مطالعه، اثر عصاره استاندارد میکرونیزه شدهی خارمریم بر روی سطوح سرمی پرولاکتین در رتهای ماده ارزیابی شد. در یک تیمار 14 روزه با این عصاره (200-25 میلیگرم بر کیلوگرم، خوراکی)، سطوح پرولاکتین سرم در روشی وابسته به دوز، افزایش یافت. همچنین، پس از 66 روز وقفه در درمان با این عصاره، سطوح پرولاکتین همچنان به طور قابل توجهی بالا بود؛ اما یک روند رو به کاهش در میزان پرولاکتین مشاهده شد که از طریق یک دورهی درمان 7 روزه اضافی با عصاره سیلیمارین با این روند مقابله شد. بروموکریپتین (آگونیست (فعالکننده) گیرندهی D2 دوپامین)، در دوز (10-1 میلی گرم بر کیلوگرم، به صورت خوراکی) سطوح پرولاکتین سرمی را کاهش میدهد. بروموکریپتین، در دوز 1 میلی گرم بر کیلوگرم، به طور قابل توجهی سطوح بالای پرولاکتین سرمی ناشی از سیلیمارین را کاهش میدهد. در نتیجه، این مطالعه نشان داد که عصارهی بذر خارمریم به طور قابل توجهی سطح پرولاکتین در گردش خون را در رتهای ماده افزایش میدهد. به نظر میرسد این اثر در برخی موارد مربوط به گیرندهای D2 دوپامین باشد. نتایج این مطالعه در سال 2009 در مجله Phytomedicine منتشر شد.
کاهش اضطراب و استرس:
اختلال وسواس جبری (فکری-عملی،OCD)، یک بیماری رایج عصبی- روانپزشکی است. اگرچه عوامل دارویی متنوعی برای درمان OCD موجود است، اما روانپزشکان متوجه شدند که اغلب بسیاری از بیماران قادر به تحمل عوارض جانبی این نوع داروها نمیباشند، پاسخ مناسبی به درمان نمیدهند یا داروها اثربخشیشان را پس از یک دوره درمان از دست میدهند. طب گیاهی میتواند راه حلی برای برخی از این مشکلات باشد. در حقیقت گیاهان بسیاری با اثرات روانگردان وجود دارند که عوارض جانبی کمتری دارند. این گیاهان میتوانند به عنوان درمانی جایگزین و یا به منظور افزایش اثربخشی در برابر نشانههای متداول OCD استفاده شوند. هدف از این مطالعه مقایسه اثر عصاره خارمریم با فلوکستین (یک داروی ضدافسردگی) در درمان OCD است. این مطاله یک آزمایش تصادفی، دوسوکور، مقدماتی و 8 هفتهای بود. براساس یک مصاحبه بالینی سازمانیافته، 35 فرد بزرگسال که شاخصهای ابتلا به بیماری OCD را داشتند، در این آزمایش شرکت کردند. در این مطالعه تصادفی، بیماران به طور تصادفی روزانه یک کپسول 600 میلیگرمی عصاره خارمریم یا کپسول 30 میلی گرمی فلوکستین را به مدت 8 هفته دریافت کردند. نتایج تفاوت قابل توجهی را بین عصاره و فلوکستین در درمان OCD نشان ندادند. همچنین تفاوت قابل توجهی بین دو گروه در موارد عوارض جانبی مشاهده شده، وجود نداشت. نتایج این مطالعه در سال 2010 در مجله Progress in Neuro-Psychopharmacology and Biological Psychiatry منتشر شد.
ضد التهاب:
عصاره حاوی ترکیب فعال سیلیمارین و بذر خارمریم اثرات ضد التهاب و ضد آرتریت دارند که به دلیل ویژگی آنتیاکسیدانی قوی و به داماندازی رادیکال های آزاد (به عنوان عامل پیش التهابی) است. سیلیمارین در مواردی که آرتریت (التهاب مفصل) در حال عود کردن است، نسبت به مواردی که آرتریت پیشرفت کرده، مؤثرتر است. سیلیمارین و سیلیبینین مانع از فرآیند التهابی از طریق مهار کردن مهاجرت نوتروفیل و مهار سلول کوپفر میشوند.
ضد آلرژی:
سیلیمارین و سیلیبینین خارمریم تشکیل واسطههای التهابی (پروستاگلاندینها و لکوترینها) و انتشار هیستامین از بازوفیل ها را مهار میکنند. بنابراین، بذر خارمریم ممکن است فعالیتهای ضد آلرژی و ضد آسم داشته باشد.
افزایش فعالیت آنتی اکسیدانی:
براساس گزارشات سیلیمارین به عنوان یک آنتیاکسیدان بسیار مؤثر، باعث حبس رادیکالهای آزاد (گونههای اکسیژن فعال) و مهار پراکسیداسیون لیپید میشود؛ بنابراین از سلولها در برابر استرس اکسیداتیو محافظت میکند که موجب افزایش سیستم تدافعی آنتیاکسیدانی آنزیمی و غیرآنزیمی سلولها شامل گلوتاتیون کاهش یافته، سوپراکسیداز دیسموتاز و کاتالاز میشود. این سیستم به دلیل توانایی در جلوگیری از پراکسیداسیون لیپید و جایگزینی سطوح گلوتاتیون کاهش یافته، میتواند از کبد، مغز، قلب و سایر اندامهای حیاتی در برابر آسیب اکسیداتیو محافظت کند. سیلیبینین دارای ویژگیهای غشای محافظتی است و این ویژگی میتواند اجزاء خون را از آسیب اکسیداتیو حفظ کند.
اثر آنتیاکسیدان سیلیمارین در جلوگیری از آسیب کبدی ناشی از داروی سايكوتروپيك (درمان اختلالات روانی) ارزیابی شد. این آزمایش بر روی 60 بیمار تحت درمان مزمن با داروی سايكوتروپيك انجام شد که به مدت 90 روز سیلیمارین یا دارونما دریافت کردند. نتایج نشان داد که مصرف سیلیمارین آسیب کبدی لیپوپراکسیداتیو را کاهش میدهد. براساس نتایج مطالعه افزایش لیپوپراکسیداتیو ممکن است با آسیب کبدی ناشی از داروی سايكوتروپيك مشارکت داشته باشد. نتایج این مطالعه در مجله Current Therapeutic Research منتشر شده است.
بهبود عملکرد کبد:
سابقه مصرف بذرهای خارمریم به منظور مراقبت از کبد به قرن اول برمیگردد. فعالیت آنتیاکسیدانی یکی از مهمترین فاکتورها در حفاظت کبدی است. براساس شواهد موجود خارمریم ممکن است از طریق یک سری مکانیسمها مانند فعالیت آنتیاکسیدانی، بلوکه کردن ترکیبات سمی در غشای سلول، افزایش سنتز پروتئین، فعالیت ضد فیبروزی و اثرات ضدالتهابی یا متعادلکننده سیستم ایمنی از کبد محافظت کند.
- پتانسیل ضد سمیت کبدی: سیلیمارین سلولهای کبد را دربرابر بسیاری از عوامل سمی کبدی در انسانها و حیوانات محافظت میکند. برخی قارچها مانند Amanita phalloides (آمانیتا، معروف به کلاهک مرگ) و A. virosa حاوی دو توکسین فالویدین و آلفا- آمانیتین هستند؛ این دو توکسین باعث تخریب غشای سلولی هپاتوسیت و بلوکه شدن سنتز پروتئین کبدی میشود که منجر به آسیب کبدی شدید و مرگ میشود. سیلیمارین به طرز مؤثری از این اثرات، از دو طریق 1) بلوکه کردن محلهای اتصال توکسین (سم)، 2) افزایش ظرفیت احیاء سلولهای کبد، جلوگیری میکند. تزریق داخل وریدی سیلیبینین در عرض 24 ساعت پس از مصرف قارچ، اقدامی مؤثر در برابر آسیب کبدی است.
در یک مطالعه 60 بیمار با مسمومیت شدید قارچ آمانیتا، با دمکرده حاوی 20 میلیگرم/کیلوگرم از سیلیبینین تحت درمان قرار گرفتند؛ بهترین نتایج حاصل شد و هیچ گونه مورد فوتی مشاهده نشد. اغلب سیلیمارین به عنوان درمان حمایتی در مسمویت غذایی ناشی از مصرف قارچ استفاده میشود. خارمریم از کبد در برابر آسیب ایسکمیک (کاهش جریان خون به اندام)، مقادیر اضافی آهن و تابش اشعه محافظت میکند.
کمیته E آلمان مصرف سیلیمارین را برای درمان بیماریهای کبد از جمله هپاتیت A، سیروز کبدی ناشی از مصرف الکل و هپاتیت ناشی از مواد شیمیایی تأیید میکند.
- سیروز کبدی ناشی از مصرف الکل: متابولیسم اتانول شامل تشکیل رادیکالهای آزاد منجرشونده به استرس اکسیداتیو در کبد است. سیلیمارین به طور موفقآمیزی بر علیه سیروز کبدی ناشی از مصرف الکل، بهواسطه مکانیسمهای آنتیاکسیدانی و حفظ پارامترهای بیوشیمیایی کبد در حد طبیعی، مقابله میکند.
- هپاتیت: در بیماران مبتلا به هپاتیت حاد ویروسی، سیلیمارین مدت زمان درمان را کوتاه کرد و سطوح سرمی بیلیروبین و آنزیم کبدی را بهبود داد. همچنین میزان پارامترهای بیوشیمیایی در بیماران تحت درمان با سیلیمارین زودتر به سطح طبیعی رسیدند.
- فیبروز کبدی: فیبروز کبدی میتواند منجر به تغییر شکل ساختمان کبد شود که منجر به نارساییهای کبدی میشود. سیلیمارین به طور شاخصی این فرآیند را در بیماران مبتلا به فیبروز کبدی مهار میکند که نشان دهنده پتانسیل ضد فیبروزی آن است.
- بازسازی بافت کبدی: سیلیمارین بازسازی بافت کبدی را با افزایش سنتز پروتئین در کبد آسیب دیده تحریک میکند. در آزمایشات انجام شده بر روی کبد رتها، سیلیبینین به طور قابل توجهی تشکیل ریبوزومها، سنتز DNA و سنتز پروتئین را افزایش داد. نکته جالب این است که افزایش سنتز پروتئین، ناشی از سیلیبینین، تنها در کبدهای آسیب دیده مشاهده شد و در نمونههای کبد سالم این اثر مشاهده نشد.
تقویت سیستم ایمنی بدن:
فعالیت تنظیم سیستم ایمنی بدن مربوط به سیلیمارین در بیماران مبتلا به بیماری کبدی ممکن است مشمول عملکرد محافظت کبدی این ترکیب باشد. سیلیمارین در شرایط آزمایشگاهی از جوندگان در برابر سیستم ایمنی سرکوبشده ناشی از امواج فرابنفش محافظت کرد. سیلیبینین فعالیت لنفوسیت T، لکوسیت چند هستهای انسان، را مهار کرد. مصرف طولانی مدت سیلیمارین با افزایش لنفوسیتهای T (یکی از انواع سلولهای سیستم ایمنی)، اینترلوکینها (ترکیباتی از سلولهای سفید خون که باعث تنظیم پاسخ سیستم ایمنی میشوند) و کاهش تمام انواع ایمونوگلوبولینها (هر نوع پروتئین موجود در سرم و هر نوع سلولی از سیتم ایمنی که به عنوان آنتیبادی یا پادتن عمل میکند) سیستم ایمنی را بهبود میدهد.
سیلیمارین میتواند به عنوان یک داروی کمک درمانی در موارد نیاز به سرکوب سیستم ایمنی مانند بیماریهای خود ایمنی و انواع عفونت مفید باشد.
ضد میکروب:
اگرچه سیلیمارین بر تکثیر ویروس اثری ندارد، اما نقش مفیدی بر ویروسهای هپاتیت، از طریق عملکرد مهاری آن بر فرآیندهای التهابی و سیتوتوکسیک (سمیت سلولی) ناشی از عفونتهای ویروسی دارد. سیلیبینین رشد سلولهای آلوده به ویروسهای هپاتیت B را از طریق القاء مرگ سلولی مهار میکند. همچنین سیلیمارین فعالیت مهاری در برابر سایر ویروسها در ردههای سلولی مختلف دارد.
تنظیم کلسترول خون:
مصرف سیلیمارین توسط بیماران مبتلا به چربی خون بالا (نوع 2) باعث کاهش ملایم سطوح کلسترول کل و کلسترول HDL در پلاسمای خون میشود. سیلیمارین سطوح پلاسمایی کلسترول و لیپوپروتئین LD را در رتهای مبتلا به چربی خون بالا کاهش داد در حالیکه سیلیبینین سطوح پلاسمایی کلسترول را در رتهای نرمال کاهش نداد؛ اگرچه سطوح فسفولیپید کل کاهش را کاهش داد. غلظت کلسترول و فسفولیپید صفراوی در رتها نیز به آهستگی کاهش یافت. کاهش کلسترول و فسفولیپیدهای صفراوی ناشی از مصرف سیلیمارین در هر دو نمونه رت و انسانی، ممکن است بخشی از آن به دلیل کاهش سنتز کلسترول کبدی باشد. سیلیمارین میتواند عاملی جدید در جلوگیری و درمان چربی خون بالا و آترواسکلروز (تصلب شرایین) باشد.
ضد سرطان:
در سال 2014 مطالعه ای با هدف تشخیص اثرات ضدسرطانی سیلیمارین بر دو رده سلول سرطان سینه (BT-474 و SK-BR-3) انجام و نتایج آن در مجله Advances in Breast Cancer Research منتشر شد. ردههای سلولی SK-BR-3 و BT-474 از بانک سلولی مرکز پاستور تهیه شدند. سلولها در شرایط استاندارد (دمای 37 درجه سلسیوس، رطوبت 95 درصد و فشار کربن دی اکسید 5 درصد) کشت داده شدند. دو ردهی سلول سرطان سینه SK-BR-3 و BT-474 به مدت 24 ساعت گرمخانهگذاری شدند و سپس 100، 200، 400، 800 و 1600 میکرومول سیلیمارین به محیط کشت هر یک از ردههای سلولی افزوده شد. خارمریم رشد دو ردهی سلول سرطان سینه SK-BR-3 و BT-474 را در غلظتهای مختلف، بعد از 24، 48 و 72 ساعت، مهار کرد. سیلیمارین مرگ سلول را در هر دو رده سلولی افزایش داد. سیلیمارین میتواند با سایر داروهای شیمی درمانی ترکیب شود تا نتایج بهتری حاصل شود.
فرم مشاوره تخصصی طب سنتی "رایگان"
بهبود عملکرد قلب و عروق:
در طول درمان سرطان، مصرف برخی داروهای شیمیدرمانی به دلیل اثر سمی بر قلب محدود شده است؛ این اثر از طریق استرس اکسیداتیو و القاء آپوپتوزی (مرگ سلولی) ایجاد می شود. سیلیبینین، به دلیل عملکردهای آنتیاکسیدانی و محافظت غشایی، ویژگیهای محافظت از سیستم قلبی- عروقی را دارد.
در سال 2017 مطالعهای با هدف تشخیص اثر محافظتی فراکشن روغنی عصاره دانه خارمریم بر علیه اثر مخرب پرتو گاما در جنس ماده رتهای آلبینو انجام و نتیجه آن در مجله Int J Pharm Pharm Sci منتشر شد. مالون آلدهید (MDA)، گلوتاتیون کاهش یافته (GSH) و متالوتیونین (MT) در بافتهای قلب و مغز رتهای مورد ٌآزمایش تخمین زده شدند. لاکتات دهیدروژناز (LDH) و کراتین کیناز- MB در سرم رتها و بیومارکرهای (نشانگرهای زیستی) مغز شامل دوپامین و سروتونین نیز اندازهگیری شدند. درمان اثر مخرب اشعه گاما با استفاده از عصاره دانه خارمریم و فراکشن روغنی آن منجر به کاهش قابل توجه سطوح مالون آلدهید دربافتهای قلب و مغز شد. اگرچه افزایش قابل توجه سطوح گلوتاتیون کاهش یافته در بافتهای قلب و مغز مشاهده شد. همچنین افزایش قابل توجه سطوح دوپامین و متالوتیونینِ بافت قلب مشاهده شد. براساس نتایج، میتوان نتیجه گرفت که عصاره دانه خارمریم و فراکشن روغنی آن یک اثر محافظتی در برابر آسیب قلبی و مغزی ناشی از امواج گاما دارد.
بهبود عملکرد سیستم عصبی:
سیلیمارین در جلوگیری و درمان فرآیندهای نورودژنراتیو (مخرب عصب) و نوروتوکسیک (اثر سمی بر اعصاب)، به دلیل اثرات آنتیاکسیدانی آن، مفید واقع شده است. سیلیمارین میتواند به طور مؤثری نورونهای دوپامینرژیک را در برابر سمیت اعصاب ناشی از لیپو پلیساکارید در مغز محافظت کند.
سیلیمارین در دوز 200 (میلی گرم/ کیلوگرم/ روزانه) به شدت اکسیداسیون پروتئینها را در هیپوکامپوس و کورتکس رت های سالمند، در مقایسه با رتهای جوان، کاهش داد.
سیلیمارین میتواند به عنوان یک ترکیب انتخابی در برابر بیماری آلزایمر که در آن اکسیداسیون پروتئین یک رویداد اولیه مهم است، استفاده شود. براساس مطالعات پیشین، سیلیمارین فعالیتهای آنتیاکسیدانی در سیستم عصبی مرکزی دارد که از طریق سد خونی – مغزی به سیستم عصبی مرکزی وارد میشود.
بهبود عملکرد کلیه:
سیلیمارین به حفظ عملکرد کلیوی نرمال کمک میکند. اثر سیلیمارین در رتهای مبتلا به دیابت ملیتوس القاء شده با آلوکسان آزمایش شد. آلوکسان گونههای اکسیژن فعال که بافت کلیوی را آسیب میزنند، تولید میکند. سیلیمارین 20 روز پس از 9 هفته درمان با آلوکسان مصرف شد که بر آسیبهای بافت کلیوی مؤثر بود. این ترکیب اثر آنتیاکسیدانی از طریق افزایش بیان ژن آنزیمهای آنتیاکسیدانی و افزایش تعدادی از مهمترین مکانیسمهای حافظتی در برابر آسیب رادیکالهای آزاد حاوی سوپر اکسید دیسموتاز، گلوتاتیون پراکسیداز و کاتالاز دارد. بنابراین، سیلیمارین میتواند به عنوان یک دارو برای درمان نفروپاتی دیابتی مصرف شود.
افزایش قدرت باروری:
در سال 2015 مطالعهای با هدف بررسی اثر سیلیمارین بر متغییرهای تولید مثلی در رتهای نر نژاد ویستار که مبتلا به فیبروز کبدی ناشی از کربن تتراکلراید بودند، انجام و نتایج آن در مجله The American Journal of Innovative Research and Applied Sciences منتشر شد. نتایج مطالعه نشان داد که فیبروز کبدی ناشی از کربن تتراکلراید برخی از متغییرهای تولید مثلی را در رت های نر کاهش میدهد. این اثر در نتیجه هیپوگنادیسم (تولید مقدار کم یا ناچیز هورمون از غدد جنسی) ناشی از کاهش در عملکرد اسپرماتوژنیک بیضه، عملکردهای استروئیدوژنیک و کاهش درسطح پلاسمایی گونادوتروپین غده هیپوفیز (FSH و LH) رخ میدهد. کاهش قابل توجه در تغییر آرایش سلولی ناحیه بیضه در گروه درمان شده با سیلیمارین مشاهده شد.
افزایش ترشح صفرا:
اثر محافظت کبدی سیلیمارین بر ترشح صفرا، با توجه خاص به ترشح نمک صفراوی، در رتهای ویستار مطالعه شد. سیلیمارین در دوزهای 25، 50، 100 و 150 (میلیگرم/کیلوگرم/ روزانه) به مدت 5 روز باعث افزایشی وابسته به دوز در جریان صفرا و ترشح نمک صفراوی شد. بیشترین اثر در دوز 100 (میلیگرم/کیلوگرم/ روزانه) بود. براساس نتایج سیلیمارین ترشح صفرا را افزایش می دهد.
....................................................................................................................................................
خواص گیاه شاهتره:
تنظیم قند خون:
اثرات هایپوگلایسمی (کاهش دهنده قند خون) عصاره متانولی شاهتره در دوزهای 125 و 250 میلی گرم بر کیلوگرم، روزانه به مدت یک هفته بر روی رت های نرمال و دیابتی شده با استرپتوزوتوسین در سال 2013 مورد بررسی قرار گرفت و نتایج آن در مجله Advanced Pharmaceutical Bulletin منتشر شد. مصرف عصاره متانولی شاهتره تنها بر روی رتهای دیابتی شده با استرپتوزوتوسین و در غلظتهای زیر (mg/dl)100 پتانسیل کاهش دهنده گلوکز را داشت. هیچگونه اختلاف قابل توجهی در سطوح گلوکز خون میان رتهای دیابتی که دوزهای 125 و 250 میلی گرم بر کیلوگرم را دریافت کرده بودند، مشاهده نشد.
در آزمایش دیگری اثر مصرف خوراکی شاهتره، در غلظت 6/25 درصد به مدت 5 هفته، پس از القاء دیابت با استرپتوزوتوسین بررسی شد و پارامترهای سطوح سرمی گلوکز و تریگلیسرید، کلسترول کل، کلسترول HDL و LDL، پیش از القاء دیابت، 3 و 6 هفته پس از درمان با شاهتره اندازهگیری شدند. پس از 3 و 6 هفته، هیچ گونه اختلاف معنیداری در سطوح گلوگز رتهای درمان شده با شاهتره نسبت به رتهای دیابتی که تحت درمان با شاهتره نبودند، مشاهده نشد؛ اما سطوح تری گلیسیرید در گروه تحت درمان با شاهتره کاهش یافت. در گروه تحت درمان با شاهتره، در هفته ششم کلسترول کل سرم کاهش و کلسترول HDL افزایش قابل توجهی یافتند. نتایج این مطالعه در سال 2014 در مجله Journal of Basic and Clinical Pathophysiology منتشر شد.
ضد التهاب:
در سال 2013 مطالعه ای با هدف تشخیص اثر ضد التهابی شاهتره به دلیل وجود ترکیبات فوماریک اسید، فلاوونویید و فنولیک موجود در آن برای بیماریهای پوستی و تسکین خارش و اگزما انجام و نتایج آن در مجله Jentashapir Journal of Health Research منتشر شد. اثر ضدالتهابی عصاره هیدروالکلی شاهتره در رت ها در دوزهای 200، 400، 600، 800 یا 1000 (میلی گرم بر کیلوگرم)، با استفاده از کاراگینان (به منظور ایجاد التهاب) بررسی شد. دوزهای 200 و 400 (میلی گرم بر کیلوگرم) عصاره شاهتره تأثیر کمتری بر اِدِم ناحیه پنجه در مقایسه با گروه کنترل (دریافت کننده آسپرین در دوز 300 میلی گرم بر کیلوگرم)، داشت. اما دوزهای 600، 800 و 1000 (میلی گرم بر کیلوگرم) عصاره شاهتره اثرات ضدالتهابی بیشتری را نشان دادند و اختلاف میان این گروه ها از نظر آماری قابلتوجه نبود
ضد درد:
در سال 2004 اثرات ضد درد عصاره متانولی شاهتره در موش بررسی و نتایج آن در مجله Daru منتشر شد. به این منظور اثرات ضد درد عصاره های حاصل از روش پرکولاسیون و سوکسله در موشهای در معرض حرارت حاد (با استفاده از روش hot-plate) و تحریک کننده درد شیمیایی مداوم (با استفاده از فرمالین) ارزیابی شدند. تزریق درون صفاقی عصاره پرکولاته شاهتره (عصاره تهیه شده به روش پرکولاسیون) در دوز 100 (میلی گرم بر کیلوگرم) در فاز دوم تست فرمالین اثرات ضد درد قابل توجهی را به همراه داشت. بیشترین اثر ضد درد در دوز 300 (میلی گرم بر کیلوگرم) القاء شد که در هر دو فاز تست فرمالین قابل توجه بود. نتایج نشان داد که تنها عصاره پرکولاته شاهتره بر درد ناشی از روش hot-plate اثر قابل توجه دارد.
بهبود عملکرد دستگاه گوارش:
در سال 2012 اثرات شاهتره بر اختلالات حرکتی روده در نمونه های حیوانی بررسی و نتایج آن در مجله BMC Complementary and Alternative Medicine منتشر شد. تشخیص اثر ملینی آن درون بدن موجود زنده، در موش انجام شد. این اثرات بر روی انقباض عضلات صاف با استفاده از نمونههای رودهای جدا شده (ایلیوم و ژژنوم) از گونههای حیوانی مختلف (موش، خوکچه هندی و خرگوش) مورد بررسی قرار گرفت. عصاره آبی - متانولی شاهتره در دوزهای 30 و 100 میلی گرم بر کیلوگرم، فعالیت ملینی در بدن موش نشان داد. در مطالعه بر روی بافت روده موجودات، عصاره شاهتره، در روش وابسته به غلظت (غلظت 1- 0/1 میلی گرم بر میلی لیتر)، اثرات تحریککنندگیِ حساس به آتروپین بر ایلیوم و ژژنوم موش، ژژنوم خرگوش و ایلیوم خوکچه هندی نشان داد. عصاره آبی-متانولی شاهتره حاوی آلکالوییدها، ساپونینها، تاننها و آنتراکویینها بود.
اگرچه، براساس مطالعات آزمایشگاهی عصاره شاهتره و فراکشنهای آن اثرات انقباضی و ضدانقباضی، به دلیل حضور اجزاء کولینرژیک و بلوکهکننده کانال کلسیم، دارد که ممکن است توضیحی برای استفاده سنتی شاهتره برای درمان یبوست و اسهال باشد.
افزایش قدرت باروری:
در طب سنتی ایران، شاهتره به دلیل ویژگیهای افزایش دهنده قدرت باروری به طور سنتی استفاده میشود. در سال 2013 مطالعهای با هدف بررسی اثر عصاره برگهای شاهتره بر پارامترهای تولید مثل در رتهای نر بالغ نژاد ویستار انجام و نتایج آن در مجله International Journal of Reproductive BioMedicine منتشر شد.
در این مطالعه تجربی رتهای نر سالم تحت درمان با عصاره برگهای شاهتره در غلظتهای 100، 200 و 400 (میلیگرم بر کیلوگرم) از طریق گاواژ به مدت 70 روز قرارگرفتند. نمونههای خونی برای تشخیص سطوح سرمی تستسترون، LH و FSHجمعآوری شدند. وزن اندامهای تولیدمثلی و میزان تحریک، مرفولوژی (ویژگی ریخت شناسی) و میزان غلظت اسپرم اپیدیدیم در هر گروه آزمایشی بررسی شد. دوزهای 200 و 400 (میلی گرم بر کیلوگرم/روزانه)، بر وزن بدن نمونهها اثری نداشتند درحالیکه وزن بیضهها و اپیدیدیمها بهطور قابل توجهی افزایش یافته بود. تغییرات قابل توجهی در وزن سمینال وزیکول و پروستات شکمی در بین گروه های مورد آزمایش مشاهده نشد. در رتهای تحت درمان با عصاره، میزان غلظت اسپرم اپیدیدیم و درصد اسپرم های نرمال از نظر مرفولوژی به طور قابل توجهی افزایش یافته بود. سطوح تستسترون سرم در رتهای دریافت کننده دوزهای 200 و 400 (میلی گرم بر کیلوگرم/روزانه) به طور قابل توجهی افزایش یافته بود. نتایج این مطالعه بر پتانسیل عصاره اتانولی برگ های شاهتره بر بهبود پارامترهای تولید مثلی و افزایش آن تاکید دارد.
بهبود عملکرد کبد:
در سال 2008 مطالعه ای با هدف تشخیص پتانسیل محافظت کبدی عصاره آبی – اتانولی 50 درصد حاصل از تمامی بخش های گیاه شاهتره و سه فراکشن هگزان، کلروفرم و بوتانول آن در برابر سمیت کبدی ناشی از دی-گالاکتوز آمین در رتها انجام و نتایج آن در مجله Phytomedicine منتشر شد. محافظت کبدی در موارد کاهش در آسیب هیستولوژیکی، تغییرات در آنزیم های سرم (SGOT, SGPT, ALP) و متابولیت های بیلیروبین و گلوتاتیون کاهش یافته (GSH) و پراکسیداسیون لیپید مورد ارزیابی قرار گرفت.در میان فراکشنها، بیش از 90 درصد محافظت توسط فراکشن بوتانول با بیشترین مقدار آلکالویید پروتوپین، حدود 0/2 میلی گرم بر گرم، مشاهده شد. پروتوپین جداشده در دوزهای (mg p.o.) 20-10 تاثیر محافظت کبدی یکسانی با داروی استاندارد سیلیمارین (دوز واحد 25 میلی گرم به صورت خوراکی) داشت.
همچنین گزارش شده است که شاهتره فعالیت محافظت کبدی خوبی در برابر سمیت کبدی ناشی از داروی ضد عفونت توبرکلوزیس دارد. دمنوش بخشهای هوایی شاهتره در درمان زردی استفاده میشود.
بهبود عملکرد مغز:
با استفاده از مدل های رفتاری مختلف، عصاره اتانولی (50 درصد حجمی/ حجمی) شاهتره در دوزهای 100، 200 و 400 (میلی گرم بر کیلوگرم) به منظور تشخیص فعالیت نوروفارماکولوژی (بررسی تأثیر دارو ها و مواد شیمیایی بر مغز)، فعالیت ضدافسردگی و اثرات کلی بر سیستم عصبی مرکزی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که شاهتره به طور قابل توجه و در روش وابسته به دوز، زمان خواب ناشی از مصرف قرص خوابآور pentobarbital را افزایش و شروع زمان به خواب رفتن را در رت کاهش میدهد. شاهتره اثر آرامکننده عضلات و فعالیت ضدافسردگی در جوندگان نشان نداد. نتایج این مطالعه در سال 2010 در مجله E J Pharmacol Therapy منتشر شد.
ضد میکروب:
گیاه شاهتره فعالیت ضدباکتریایی در برابر 6 گونهی باکتریایی بیماریزا متعلق به خانواده انتروباکتریاسه دارد. بنابر نتایج مطالعه انجام شده، کلبسیلا پنومونیه (Klebsiella pneumonia) حساسترین و سالمونلا تیفیموریوم (Salmonella typhimurium) و اشرشیاکلی (Escherichia coli) مقاومترین باکتریها در برابر اثر ضدباکتریایی عصاره شاهتره بودند.
ضد سرطان:
در سال 2011 مطالعه ای با هدف بررسی اثر محافظت کننده شیمایی شاهتره در برابر سلولهای سرطانی شده کبد با N- نیتروزو دی اتیل آمین و کربن تتراکلراید در رتهای نژاد ویستار انجام و نتایج آن در مجله Asian Pacific Journal of Tropical Biomedicine منتشر شد. در طول مطالعه عصاره شاهتره در دوزهای 200 و 400 (میلی گرم بر کیلوگرم) به صورت خوراکی روزانه یک مرتبه به نمونههای آزمایشی داده شد. در پایان هفته بیستم، وزن بدن، وزن کبد، وزن نسبی کبد و درصد نشانگرهای سرطان کبد مانند سطوح آنزیمهای کبدی و سطوح بیلیروبین کل اندازهگیری شدند. شاهتره با سرکوب بار تومور (تعداد سلولهای سرطانی، سایز تومور و یا میزان پیشرفت سرطان در بدن) و بازگرداندن فعالیت آنزیمهای نشانگر سرطان کبد، اثرات محافظتکننده در برابر عوامل شیمیایی مضر نشان داد.
افزایش ترشح صفرا:
گونه دارويي شاهتره داراي خاصيت صفرابر ميباشد. آلكالوييد موجود در شاهتره نه تنها باعث افزايش ترشح صفرا ميگردد بلكه در مواقع افزايش پاتولوژيك صفرا باعث كاهش ترشح آن ميشود. آلكالوييدهاي ايزوكينوليني در اثرات ضداسپاسم گياه بر روي كيسه صفرا، مجاري صفراوي و دستگاه گوارش سهيم ميباشند. سيناميك اسيد موجود در شاهتره اثر صفراآوري دارد. بنابر مطالعهای دیگر عصاره شاهتره تجمع سنگهای صفرا را در موش مهار کرد.
ترمیم و جلوگیری از پیری پوست:
در سال 2011 مطالعهای با هدف بررسی اثر عصاره الکلی شاهتره بر اگزمای دست انجام و نتایج آن در مجله Iranian Red Crescent Medical Journal منتشر شد. در یک مطالعه تصادفی، 44 بیمار مبتلا به اگزمای دست به طور تصادفی کرم حاوی 4 درصد شاهتره یا کرم فاقد ترکیبات مؤثر را 2 بار در روز به مدت 4 هفته استفاده کردند. کاهش ناحیه اگزما قبل و 2 هفته پس از درمان به طور قابل توجهی میان دو گروه تفاوت داشت. تنها یک بیمار عوارض ناشی از مصرف کرم حاوی شاهتره مانند اریتما را نشان داد. بنابراین می توان عصاره شاهتره را به عنوان یک عامل مؤثر برای درمان اگزمای دست مزمن استفاده کرد.
تسکین زخم معده:
ژل موکوس (مخاط) چسبیده به سطح موکوسی معده، اپیتلیوم زیرین را در برابر اسید، پپسین و عوامل نکروز کننده از قبیل اتانول و اندومتاسین محافظت میکند. محافظت سلولی ایجاد شده با عصاره آبی شاهتره ممکن است به دلیل فعل و انفعال با لایه موکوس چسبیده به معده باشد. بنابراین عصاره آبی شاهتره باعث کاهش در ترشح اسید معده، اسیدیته و ایجاد زخم میشود. اثر ضد هلیکوباکترپیلوری و محافظتی عصاره آبی شاهتره در پیلوروس معده که در آن لیگاسیون و زخم ناشی از اندومتاسین و ترکیب سمی القاء شد، مورد بررسی قرار گرفت. نتیجه نشان داد که این گیاه اثر مهاری قابل توجهی بر آسیب معده در دوزهای 100، 200 و 300 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن در مدلهای مختلف القاء زخم دارد.
بهبود عملکرد عصبی - شناختی:
عصاره اتانولی 50 درصد شاهتره برای اثرات احتمالی تعدیلکننده عملکرد شناختی در رتهای آلبومین بالغ مورد ارزیابی قرارگرفت. شاهتره کاهش وابسته به دوز در فعالیت استیل کولین استراز مغز، افزایش تراکم گیرنده های موسکارینی و همچنین مواردی مثل اثرات مفید بر وضعیت آنتیاکسیدانی مغز را نشان داد. همچنین اثرات مفید شبه نوتروپیک بر عملکردهای شناختی داشت.
....................................................................................................................................................
خواص گیاه کاسنی :
کاهش التهاب مفاصل:
به طور سنتی کاسنی برای درمان آرتریت استفاده شده است و مطالعات نشان دادهاند که کاسنی ویژگیهای ضدالتهابی قابل توجهی دارد و به همین دلیل است که برای کاهش درد در شرایطی مانند استئوآرتریت کاربرد دارد. در مطالعهای که در سال 2010 انجام شد، 70 درصد از افراد شرکت کننده در آزمایش که تحت درمان با کاسنی بودند، بهبود قابلتوجهی را در میزان درد مرتبط با بیماری استئوآرتریت گزارش کردند. همچنین کاسنی میتواند به عنوان یک عامل ضدالتهاب کلی برای انواع درد، دردهای ماهیچهای و دردهای مفصلی با منشأ التهاب استفاده شود.
رفع یبوست:
اینولین موجود در کاسنی نقش فیبر طبیعی را دارد. فیبر به حرکات روده ای کمک می کند ، حرکات دودی (پریستالتیسم) روده را بهبود و ترشح اسید معده را افزایش میدهد که باعث می شود عمل هضم به طور کلی بهبود یابد و یبوست به میزان زیادی کاهش یابد.
ادرارآور:
عصاره ریشه کاسنی اغلب به عنوان یک عامل ادرارآور استفاده میشود. ادرار کردن مداوم و در دفعات سالم میتواند به حذف سموم که بدن در کبد و کلیهها ذخیره میکند، کمک کند و از ایجاد بیماریهای خطرناک ناشی از تجمع سموم در بدن جلوگیری کند. همچنین تکرر ادرار میتواند آب اضافی در بدن را حذف کند و حتی چربی را کاهش دهد؛ چراکه 4 درصد از ادرار معمولا رسوبات چربی است که در غیر اینصورت میتواند در جایی دیگر از بدن ذخیره شود.
فرم مشاوره تخصصی طب سنتی "رایگان"
بهبود عملکرد دستگاه گوارش:
کاسنی غنی از پلیساکارید فیبری اینولین است. اینولین یک فیبر رژیمی محلول و مقاوم به آنزیم گوارشی است. این ترکیب بدون تغییر به روده بزرگ یا کلون میرسد و توسط باکتری های ساکن در آن تخمیر می شوند. عوامل لاکتوباسیلی و بیفیدوباکتری، اینولین را تجزیه و از آن تغذیه میکنند. ایمنی اینولین توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) ارزیابی و پذیرفته شده است.
بهبود عملکرد کبد:
در یک آزمایش بالینی بر روی بیماران مبتلا به سیروز کبدی، دارویLiv-52 سطوح سرمی آنزیمهای کبدی، آلانینآمینوترانسفراز و آسپارتاتآمینوترانسفراز، را کاهش داد؛Liv-52 دارای عملکرد محافظت کبدی است و پیشرفت سیروز را متوقف و از آسیب بیشتر کبد جلوگیری میکند. کاسنی، یکی از ترکیبات کلیدی در فرمولاسیون این دارو است. در مطالعات فعالیت ضدسمیت کبدی عصاره الکلی دانهها و عصارههای آبی ریشه کاسنی مورد ارزیابی قرار گرفت. مصرف خوراکی این عصارهها در رتهای آلبومین منجر به کاهش قابلتوجه در سطوح آنزیمهای کبدی شد. همچنین آزمایش انجام شده بر روی بافت کبد، هیچ گونه تجمع چربی یا نکروز را پس از درمان با این عصارهها نشان نداد. نتایج این مطالعه در سال 2005 در مجله Phytomedicine منتشر شد.
تنظیم قند خون:
براساس کاربرد سنتی کاسنی در درمان دیابت ملیتوس، ویژگیهای کاهشدهنده قند خون و کاهشدهنده لیپید عصاره اتانولی کاسنی مورد ارزیابی قرار گرفت. دیابت با تجویز داخل صفاقی استرپتوزوتوسین (مورد استفاده برای القاي دیابت آزمایشگاهی در مدل حیوانی) در رتهای جنس نر القاء شد. عصاره اتانول در دوز 125 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن، به میزان قابل توجهی سطح گلوکز سرم را در آزمایش تحمل گلوکز خوراکی (OGTT) کاهش داد. همچنین کاهش قابل توجه در میزان تری گلیسیرید و کلسترول سرم در رتهای درمان شده با عصاره مشاهده شد. نتایج این مطالعه در سال 2007 در مجله Journal of Ethnopharmacology منتشر شد.
ضد التهاب:
در مطالعهای اثر مهاری عصاره کاسنی بر روی فعالیت آنزیم سیکلواکسیژناز (COX) مورد مطالعه قرار گرفت و نتایج آن در سال 2005 در مجله Biochemical and Biophysical Research Communications منتشر شد. فعالیت التهابی آنزیم سیکلواکسیژناز که به واسطه فاکتور نکروز تومور آلفا (TNF-α) ایجاد شده بود، با استفاده از عصارهی ریشه کاسنی در سلولهای سرطان کولون انسان (رده سلولی HT29) مهار شد. عصاره اتیل استات ریشه کاسنی تولید پروستاگلاندین E2 (یک ترکیب شبه هورمونی برای تعدیل التهاب در بدن) را در یک روش وابسته به دوز مهار کرد.
ضد درد:
ویژگیهای ضد درد لاکتوسین و مشتقات آن شامل لاکتوکوپریکین و 11بتا، 13-دی هیدرولاکتوسین، ترکیبات ایجاد کننده طعم تلخ در کاسنی، در موش مورد آزمایش قرار گرفتند. به این منظور از دو آزمون رفتاری ارزیابی درد (hot plate و tail-flick) استفاده شد. در روش hot plate هر سه ترکیب اثر ضد درد داشتند که لاکتوکوپریکین قویترین اثر را داشت. در روش tail-flick اثرات آنتی نوسیسپتیو (اثر ضد درد، از طریق بلوکه کردن سلول های عصبی حساس به درد) هر سه ترکیب (دوز 30 میلی گرم بر کیلوگرم)، با اثر ایبوپروفن (دوز 60 میلی گرم بر کیلوگرم) قابل مقایسه بود. نتایج این مطالعه در سال 2006 در مجله Journal of Ethnopharmacology منتشر شد.
ضد سرطان:
عصاره اتانولی خام ریشه کاسنی باعث مهار قابل توجه رشد بدخیم تومور سینه در موش شد. با استفاده روزانه از عصاره کاسنی در دوز 500 میلی گرم بر کیلوگرم به صورت داخل صفاقی، افزایش 70 درصدی در طول عمر موشها مشاهده شد. عصاره آبی- الکلی برگهای کاسنی نیز اثرات ضدتکثیری بر سلولهای سرطان پوست (ردههای سلولی C32) داشت. نتایج این مطالعه در سال 2008 در مجله Food and Chemical Toxicology منتشر شد.
همچنین براساس نتایج مطالعه دیگر، عصاره کاسنی باعث کاهش قابل توجه تعداد گیرندههای استروژن در سلولهای سرطانی ER مثبت شد. سلولهای سرطانی ER مثبت، سلولهایی هستند که در پاسخ به هورمون استروژن رشد میکنند و اغلب سلولهای تومور سینه از این نوع هستند. نتایج این مطالعه در سال 2012 در مجله Electromagnetic Biology and Medicine منتشر شد.
ضد آلرژی:
عصاره آبی کاسنی واکنشهای آلرژیکِ سریع را که به واسطه ماست سلها ایجاد میشود، مهار کرد. این عصاره شوک آنافیلاکتیک (شوک ناشی از آلرژی) را، در روش وابسته به دوز، در موش محدود کرد. همچنین پس از درمان با عصاره کاسنی، "سطوح هیستامین پلاسما" و "میزان هیستامین رها شده از ماست سلهای ناحیه صفاق" که از شاخص های واکنش آلرژیاند، در رت به طور قابل توجه کاهش یافتند.
حفظ سلامت دهان و دندان:
فعالیت ضد باکتری عصاره غنی از ارگانیکاسید کاسنی بر علیه باکتریهای بیماریزای دهانی مورد آزمایش قرار گرفت. ارگانیکاسیدهایی مانند اگزالیک اسید، سوکسینیک اسید، کوئینیک اسید و شیکیمیک اسید تشکیل بیوفیلم (یکی از روش های باکتری برای زنده ماندن در محیطهای مختلف) و چسبندگی باکتری به سلولها را کاهش دادند؛ البته میزان اثر هر کدام متفاوت بود.
تقویت سیستم ایمنی بدن:
کاسنی حاوی تعدادی ترکیبات مفیدی است که آن را به یک تقویتکننده قوی سیستم ایمنی تبدیل میکند. کاسنی اثرات ضدباکتریایی بر تعدادی از گونه های خطرناک باکتریایی دارد. ترکیبات پلی فنولی موجود در کاسنی اثر مفید بر سیستم ایمنی دارند. همچنین فیتوکمیکال های موجود در کاسنی عملکرد آنتی اکسیدانی دارند که شانس ابتلا به تعدادی از بیماری ها مانند بیماری قلبی و سرطان را کاهش میدهد. براساس مطالعه انجام شده عصاره برگ کاسنی فعالیت متوسطی برعلیه باکتری سالمونلا تیفی (S. typhi)، باکتری مقاوم به چند دارو، نشان داد.
تسکین زخم معده:
در طب سنتی ترکیه کاسنی برای درمان ضد زخم معده استفاده شده است. در سال 2002، مطالعهای با این هدف انجام و نتایج آن در مجله Journal of Ethnopharmacology منتشر شد. عصاره آبی حاصل از جوشانده ریشه کاسنی، 15 دقیقه قبل از القاء زخم معده با اتانول، به صورت خوراکی به رتها داده شد. بیش از 95 درصد مهار زخم معده در گروه مصرف کننده عصاره کاسنی مشاهده شد.
